In de Griekse mythologie is Metis de eerste vrouw van Zeus en de personificatie van verstand en wijsheid. Volgens de dichter Hesiodus wist Metis meer dan alle goden en mannen samen. Metis is ook de naam voor de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen. Collega’s Irene Drenth en Elke de Laat vertellen over dit mooie traject.
Irene merkt dat er veel vooroordelen zijn als het gaat om hoogbegaafdheid: de leerlingen zijn slim, halen heel hoge cijfers, hoeven er niets voor te doen en lopen sociaal gezien wat achter. Om hoogbegaafdheid vast te stellen, wordt vaak eerst naar het IQ gekeken, dat hoger is dan 130. “Ik vind dat discutabel” zegt Irene. “Een hoogbegaafde leerling heeft de potentie om tot uitzonderlijke prestatie te komen, iemand die met complexe zaken kan omgaan en in staat is om snel en goed te leren, maar deze leerling is niet geboren met Franse vervoegingen in zijn hoofd; dat moet hij of zij nog gewoonweg leren. Intelligente capaciteit is slechts een van de drie kenmerken. Creatief denken en motivatie zijn de andere twee. Duidelijk is dat de hoogbegaafde leerlingen niet op elkaar lijken. Betts en Niehart hebben zes profielen opgesteld.”
Overeenkomsten
Elke ziet bij haar hoogbegaafde leerlingen ook een aantal overeenkomsten. “Ze zijn nieuwsgierig en kritisch, stellen veel vragen. Ze hebben een voorsprong in ontwikkeling; dat merk je onder andere aan hun uitgebreide woordenschat en volwassen taalgebruik. Deze leerlingen zijn leergierig en hebben een extreem goed geheugen, vooral als het onderwerp hun interesse heeft. Daarentegen zijn ze snel verveeld bij andere onderwerpen.”
De hoogbegaafde leerlingen kunnen tijdens drie dagdelen deelnemen aan Metis. Zij hebben een vast lokaal. “De leerlingen vinden het fijn om elkaar daar te ontmoeten. Ze begrijpen elkaar goed, dat merken wij aan de (woord)grapjes die ze maken. Ze hebben een speciaal soort humor, die andere leeftijdsgenoten ontgaat.”
Leren leren
Irene: “Wij bieden tijdens de uren Metis extra begeleiding op het gebied van leren leren, plannen en organiseren. Door hun voorsprong in ontwikkeling blijven ze achter in de zogenaamde executieve functies. Ze hebben op de basisschool nooit geleerd te leren, plannen en automatiseren. Wij hebben bijvoorbeeld een hoogbegaafde derdejaars leerling, die nog steeds zijn tafels oefent. Die blijven bij hem niet hangen. Hoogbegaafde leerlingen hebben een andere manier van denken. Ze hebben moeite met simpele reproductievragen. Daar blijven ze over doordenken. Pas als je ze vraagt om verbanden te leggen, dan komen deze leerlingen tot hun recht. Het gaat niet om extra opdrachten of vakken; de uitdaging voor deze leerlingen zit in de verdieping. Dit betekent dat ook op een andere manier getoetst moet worden of zij hun leerdoelen halen. Wij willen onze collega’s graag helpen bij het begeleiden van hoogbegaafde leerlingen en laten zien hoe het anders kan.”
Samenspel onderwijs en zorg
Hoogbegaafde leerlingen worden vaak bestempeld als te gevoelig, emotioneel, kritisch, overdreven, perfectionistisch. Ze ervaren bovengemiddeld veel prikkels. Elke: “Ze hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel en willen van daaruit een volwassene nog wel eens ter verantwoording roepen. Die volwassene is de docent en dat levert dan spanning op in de klas. Hoogbegaafde leerlingen worden vaak niet begrepen. Bij Metis helpen we hen daarom ook bij stress en faalangst. Naast Irene en mij zijn er nog drie medewerkers aan Metis verbonden: onze collega Sanne Geudeker en twee medewerkers van Horizon Begeleiding. Onderwijs en zorg komen daarmee samen in één begeleidingsprogramma. Dat is mogelijk gemaakt met subsidie vanuit de Regiodeal Oost-Groningen.”
“Ieder hoogbegaafd kind heeft een andere behoefte”, vertelt Irene. “Onze ondersteuningsaanpak verschilt per leerling, we leveren maatwerk in overleg met de leerlingen en de ouders. Niet iedere hoogbegaafde leerling is drie dagdelen aanwezig. Sommige hoogbegaafde leerlingen willen niet naar Metis, zij willen geen uitzonderingspositie. Passend onderwijs richt zich vooral op leerlingen die niet goed kunnen meekomen en niet op hoogbegaafde leerlingen. Voorheen vielen deze leerlingen vaak uit, omdat ze zich te sterk moesten aanpassen. Het is mooi dat deze leerlingen nu bij Metis een plek hebben waar ze samen met gelijkstemden een prettige en veilige plek hebben en waar ze soms gewoon even mogen zijn.”
